Fizyoterapist Elif Demirci – Kartal

Lenfödem Tedavisi Nasıl Olmalıdır?

lenfödem nedir

Lenfödem Nedir?

lenfödemli bacak

Halk arasında ‘fil hastalığı’ olarak bilinen lenfödem, proteinden zengin lenf sıvısının hücrelerarası alanda birikmesidir. Genellikle tek taraflı olarak kol veya bacak şişme ile kendini gösterir. Ancak yüz, boyun, karın ve genital organlarda da lenfödem gelişebilir. Lenfödemin tedavisi mümkündür.

Lenfödem ve Ödem aynı durum mudur?

Lenfödem ve ödem birbirine karıştırılan iki farklı durumdur. Ödem, proteinden fakir bir sıvı olup bir hastalık değil sadece semptomdur. Lenfödem ise proteinden zengin lenf sıvısın aşırı birikmesiyle oluşan bir kronik hastalıktır. Ödem ve lenfödem için yapılması gereken tedaviler farklıdır. Doğru tedavi için bu ayrımın yapılması önemlidir.

Neden Lenfödem Olur?

Lenfödeminin temelinde yatan sorun lenfatik sıvı iletimindeki sorundur. 

Lenfödem primer ve sekonder nedenlere bağlı olabilir. Primer nedenler arasında doğumsal herediter olarak görülebilir. Doğumsal olarak, erken çocukluk veya geç ergenlik dönemlerinde yüz, kol, bacak veya karın gibi bölgelerde lenfödem görülebilir. Ailede bu durum var olabilir veya olmayabilir. 

Sekonder nedenlere bağlı lenfödem, primer lenfödem göre daha sık görülür. Sekonder nedenler arasında kanser tedavileri, yaralanmalar, enfeksiyonlar, aşırı şişmanlık, aşırı varis oluşumu ya da lipödem gibi nedenler sayılabilir. Bunlar arasından en sık kanser cerrahileri ve tedavileri lenfödeme neden olduğu belirtilmiştir. Özelikle en sık meme kanseri olmak üzere rahim ve prostat kanseri cerrahileri sonrasında lenfödem görülebilmektedir. Kansere bağlı cerrahilerden sonra çıkarılan ameliyatta lenf nodu sayısı ve uygulanan kemoterapi, radyoterapi bölgesi ve radyoterapi dozuna da bağlı olarak da lenfatik sistemin çalışması bozularak lenfödem gelişebilmektedir. 

 

Lenfödem erken dönemde veya tedavilerden yıllar sonra ortaya çıkabilir. Genellikle lenfatik sistemin sıvı taşıma kapasitesinin yükünün artmasına bağlı artık yeterli dolaşımı yapamayacak duruma geldiği zamanda şişlik meydana gelerek lenfödem ortaya çıkar. Enfeksiyon, grip, böcek ısırığı gibi durumlarda lenfatik sistemin sıvı taşıma kapasitesi düşer ancak taşıması gerek sıvı miktarı artar ve yeterli sıvı taşınamadığını durumda sıvı birikerek lenfödem meydana gelir. 

 

Lenfödem Belirtileri Nelerdir?

Lenfödem ayağı

  • Tek taraflı kol veya bacakların şişkinlik, en sık gözlemlenen belirtidir. 
  • Şişkinliğe bastırınca çöküntü oluşması ve birkaç saniye kalması,
  • Ağırlık ve şişlik hissi,
  • Kol/ Bacaklarda rahatsızlık,
  • Ayakkabının veya yüzük, bilezik gibi takılan takıların sıkmaya başlaması, lenfödemin erken döneminde görülebilen belirtilerdir.

 

Eğer lenfödem ilerlemişse ;

lenfödemli bacak

  • Cilt dokusunda bozulmalar, 
  • Cildin sertleşmesi ve kalınlaşması, 
  • Ciltten sarı sıvı akıntısının olması gibi belirtiler daha ileri evrelerde görülebilir.

Kişisel faktörler de belirtilerin ne ve nasıl olacağını değiştirir. Herkeste lenfödemin farklı şekilde ortaya çıkabileceği ve ilerleyebileceği gözardı edilmemelidir. Lenfödemin evresine göre belirtiler ve karşılaşılabilen durumlar farklılık gösterebilir.

Giyinme, yemek yeme, yürüme gibi günlük aktivitelerde zorluklar, yaşam kalitesinin düşmesi gibi diğer problemlerin yanında tedavi edilmeyen durumlarda lenfatik sistemde kalıcı hasar meydana gelip daha farklı sağlık problemlerine de yol açılabilir. Bu nedenle erken tanı ve tedavi lenfödem için çok önemlidir.

Lenfödemin Evreleri

Evre 0: Bariz bir şişme yoktur ve aylarca ya da yıllarca ödem olmadan sürebilir.

Evre I: Gode (çukurluk) bırakan ödem vardır. Şişkinlik ilgili bölgeyi yükseğe kaldırınca azabilir.

Evre II: Gode (çukurluk) bırakan veya bırakmayan ödem vardır. Şişkinlik ilgili bölgeyi yükseğe      kaldırınca nadiren azabilir. Cilt dokusu kalınlaşmaya başlamıştır.

Evre II: Cilt dokusu kalınlaşmış ve  ileri düzeyde şişlik vardır.

 

Hastaların çoğunda ödem dışında tekrarlayan enfeksiyon atakları ile ödemin daha da artması söz konusudur. Sellülit ve lenfanjit atakları olur. Deride hiperkeratoz, papillomatozis gelişir ve akan yaralar oluşabilir.


Lenfödem hangi evrede olursa olsun mutlaka uygun şekilde tedavi edilip takip edilerek lenfödemi arttırabilecek faktörlere karşı korunulmalıdır. Bu konuda daha ayrıntılı bilgi almak için Lenfödem Hastalığı için Öneriler adlı yazımı okuyabilirsiniz.

 

Lenfödem Tedavisi 



manuel lenf drenajı

Lenfödem için tam bir küratif tedavi yoktur ancak erken tanı, seçilecek tedavi yöntemini kolaylaştırır. Bu hastalar bir doktor rehberliğinde ve lenfödem tedavisi eğitimi almış fizyoterapistler tarafından  tedavi edilebilirler. Bilinçsiz tedavi zaman kaybıdır, tedaviyi geciktirir veya durumu daha da kötüleştirebilir.

Kompleks boşaltıcı fizyoterapi, cerrahi, pnömatik kompresyon cihazı, lazer ve ilaç lenfödem için tedavi seçenekleridir. Lenfödemin evresine, şekline göre uygun tedavi seçenekleri değişebilmektedir.

lenfödem bandajı

Kompleks boşaltıcı fizyoterapi, lenfödemi tedavisi için en güncel ve en etkili tedavi yöntemi olarak bilinir. Lenfödem için altın standarttaki tedavidir.

 

Kompleks boşaltıcı fizyoterapi, birbiri içine geçen 2 fazdan oluşur. Kompleks boşaltıcı terapinin birinci fazı fizyoterapist tarafından yapılır. Haftanın minimum 5 günü yapılan ve ortalama 3 hafta süren; manuel lenfatik drenajı, çok tabakalı bandajlama, cilt bakımı-eğitim ve egzersizlerden oluşur. Ödemin azalması sabit olunca  hayatın sonuna dek devam edecek ikinci faza geçilir. 

lenfödem bandajı

İkinci fazda lenfödem hastası kendi başına lenfödem sürecini yönetmek durumundadır. Cilt bakımı ve egzersizler devam eder, gündüzleri bası giysileri giyilir, geceleri gerekli durumlarda özel gece giysileri kullanılabilir. Gerekli durumlarda kendi kendine masaj veya bandajlama yapılabilir. Eğer herhangibir nedene bağlı şişlikte artma meydana gelirse birinci faz tedavisine yeniden başlanır.

 

Cerrahi, pnömotik kompresyon pompaları ve lazer de diğer tedavi seçenekleridir. Kompleks boşaltıcı fizyoterapi tedavisinin etkinliğiyle kıyaslayınca bu tedavi seçeneklerinin etkinliği tartışmalıdır.
Bazı çalışmalar bu tedavi seçeneklerinin lenfödem durumun şiddetini arttırabildiği veya lenfödemin daha kalıcı hale gelmesine neden olduğunu göstermektedir.

 

lenfödemin tedavisi mümkündür

Lenfödem kronik bir hastalıktır. Erken tanı ve tedaviyle kontrol altına alınabilir. Lenfödem tedavisi için mutlaka alanında uzman fizyoterapist ve doktorlardan yardım alınız. Bilinçsiz tedavinin zaman kaybı olduğunu ve tedaviyi geciktirerek durumu daha da kötüleştirebileceğini unutmayınız. 

Makaleyi Paylaşın

Share on whatsapp
Share on facebook
Share on linkedin
Share on twitter
Share on email

Makaleler ve Haberler için Abone Olun

Güncel bilgiler size gelsin


Dahası

Lenfödem ayağı
Fizyoterapi

Lenfödem Hastalığı için Öneriler

Lenfödem Nedir? Lenfödem, çeşitli nedenlerle lenf sisteminin çalışmasının bozulmasına bağlı gelişen kronik bir hastalıktır. Genellikle tek taraflı el veya ayağın şişmeye başlamasıyla kendisini gösterir. Oluşan

lenfödem nedir
Fizyoterapi

Lenfödem Tedavisi Nasıl Olmalıdır?

Lenfödem Nedir? Halk arasında ‘fil hastalığı’ olarak bilinen lenfödem, proteinden zengin lenf sıvısının hücrelerarası alanda birikmesidir. Genellikle tek taraflı olarak kol veya bacak şişme ile

Profesyonel hizmet için bizimle iletişime geçin